مخابرات ما-تلفن دومین فناوری مخابرات پس از تلگراف است که از نخستین سال‌های اختراع، در ایران از آن استفاده شد.
مخابرات ما-تلفن دومین فناوری مخابرات پس از تلگراف است که از نخستین سال‌های اختراع، در ایران از آن استفاده شد. سابقه اندیشه بهره‌گیری از ابزار تلگراف برای ارسال گفتار به کمک جریان برق به سال ۱۸۵۴ برمی‌گردد. شارل بورسول، تلگرافچی فرانسوی، ۶ سال قبل از پیشنهاد یوهان فیلیپ رایس و ۲۲ سال قبل از گراهام بل، برای نخستین‌بار در مجله «لیلوستراسیون دوپاری» اساس تلفن را مطرح کرد. چند سال بعد رایس، فیزیکدان آلمانی، دستگاهی بر اساس ساختمان گوش انسان ساخت که به دلیل کمیاب بودن انباره مدار آن، در حد نمونه‌ای آزمایشگاهی باقی ماند. سرانجام، در ۱۴ فوریه ۱۸۷۶ گراهام بل تلفن اختراعی خود را به ثبت رساند. مخترع دیگری به نام الیشا‌گری نیز تلفن اختراعی خود را ۲ ساعت پس از بل به اداره ثبت عرضه کرد. در سال ۱۸۷۷ نیز ادیسون تلفن بل را تکمیل کرد که اساس تلفن امروزی محسوب می‌شود. ۱۱ یا ۱۲ سال پس از اختراع آن، تلفن به ایران وارد شد. ناصرالدین شاه در یادداشت‌های خود، در شرح وقایع جمادی‌الآخر سال ۱۳۰۲، به تلفنی اشاره می‌کند که ره‌آورد سفر فرنگ معین الملک (سفیر ایران در عثمانی) بوده و از آن برای برقراری تماس از شمس‌العماره تا باغ سپهسالار استفاده می‌شده و ظاهرا این نخستین تماس تلفنی در ایران بوده است. از سوی دیگر کمپانی بلژیکی «شرکت خط آهن ایران» صاحب امتیاز راه‌آهن تهران ـ ری و واگن اسبی، برای برقراری تماس میان ۲ ایستگاه ماشین دودی تهران و ری و نیز بین گاری شهری با واگنخانه، از تلفن استفاده می‌کرد. به این ترتیب، تلفن نخستین‌بار در دستگاه دولتی ایران و در عصر ناصری به راه افتاد ولی اعطای نخستین امتیاز تلفن و رواج آن در عصر مظفری بود. در ذیحجه ۱۳۱۹ نخستین امتیاز تلفن در تبریز به مدت ۵۰ سال به شرکتی واگذار شد تا برای راه‌اندازی تلفن به شعاع ۲۴ کیلومتر اقدام کند. ولی با انحلال شرکت، سیدمرتضی مرتضوی (یکی از شرکا) با ضبط اموال شرکت بابت مطالبات خود، اداره آن را شخصا به عهده گرفت و پس از فوت او موسسه تلفن تبریز و حومه به شرکت سهامی بدل شد.
امتیاز بعدی ۱۳۲۰ در مشهد، بدون تعیین مدت امتیاز، به منشورالملک (احمد منشور) واگذار شد. سومین امتیاز در گیلان به دوست محمدخان معیرالممالک (داماد ناصرالدین‌شاه) اعطا شد. حاج‌محمداسماعیل تهرانچی امتیاز را خریداری کرد ولی پس از مرگ او و تقسیم امتیاز به ۲۰ سهم، تمامی سهام را کوچصفهانی تا سال ۱۳۳۳ خریداری کرد و شرکت سهامی را به صورت اداره خصوصی درآورد.
در محرم ۱۳۲۱، امتیاز تلفن تمام ایران را به مدت ۶۰ سال به دوست محمدخان معیرالممالک واگذار کردند و وی ملزم شد از تاریخ صدور فرمان تا ۳ سال تلفن تهران و تا
۱۰ سال بعد تلفن سایر شهرهای ایران را با هزینه خود راه‌اندازی کند.
نظرات بسته شده است.