مخابرات ما-اعتقاد بر این است که انسان از ناشناخته‌ها دوری کرده و تلاش می‌کند در حریم امنی که با آن انس گرفته قدم بردارد؛ چرا که در دنیای امن خودش همه چیز حتی اگر سخت؛ قابل پیش بینی است. همین مسئله باعث می‌شود بسیاری از فرصت‌هایی که می‌تواند به ما زندگی بهتر و آسوده‌تری اهدا کند را از دست بدهیم و در حریم امن خود بمانیم. به نظر می‌رسد علی رغم تغییر نگرش‌های عمده‌ای که در جامعه رخ داده، یکی از دلایلی که بسیاری از افراد به مشاور رجوع نمی‌نمایند همین موضوع ترس از مواجهه با ناشناخته‌ها و در حقیقت عدم آشنایی با حقوق و مسئولیت‌های خودشان است. از طرف دیگر استقلال انسانی حکم می‌کند که به مراجع به عنوان صاحب حق و مسئولیت احترام گذاشته شود و تمام اطلاعاتی که راجع به شروع فرآیند مشاوره نیاز است را دریافت کرده و آگاهانه و آزادانه انتخاب نماید. ازاین‌رو در این نوشتار سعی داریم به بررسی حقوق و مسئولیت‌های مراجع در فرآیند مشاوره بپردازیم تا توانسته باشیم با ارائه تصویری روشن و واضح از مشاوره به برخی ابهامات خاتمه داده و به تصمیم‌گیری افراد کمک کرده و زمینه‌ساز ارتقای فعالیت حرفه‌ای شویم. چراکه آگاهی از حقوق و مسئولیت‌های مراجع، موضوعی است که هم برای مشاور و هم برای مراجع مفید می‌باشد. این اصول موجب افزایش رفاه مراجعان شده و نارضایتی را در آنها کاهش می‌دهد. دانستن این اصول، مشاور و مراجع را از انتظارات غیرواقع ای که ممکن است مراجع داشته باشد در امان نگه می‌دارد. و در نهایت منجر به رشد حرفه مشاوره خواهد شد.
به همین دلیل است که اکثر مشاوران و درمانگران حرفه‌ای از اصول حرفه‌ای خود حمایت می‌کنند.
حقوق مراجع:
-۱ مورد احترام قرار گرفتن: فارغ از نوع مشکل، مشاور، سن و سال، جنسیت، نژاد، زبان و …. مراجع باید مورد احترام مشاور و افراد حاضر در مجموعه ارائه دهنده خدمات باشند. این از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی مراجع بوده که زمینه ساز تحقق اهداف غایی مشاوره نیز خواهد بود.
-۲ دریافت اطلاعات در مورد صلاحیت مشاور: هر چند برای برخی مراجعان پرسیدن اینکه مشاور چه صلاحیت‌های حرفه‌ای دارد سخت است اما نباید فراموش کرد که دریافت این اطلاعات از حقوق اولیه مراجعان است. مراجع حق دارد بداند که مشاور در چه رشته و مقطعی فارغ التحصیل شده و چه خدماتی ارائه می‌دهد (خدمات ارائه شده الزاماً باید با رشته تحصیلی مشاور همخوانی داشته باشد)، چه تجاربی دارد، به چه سازمانی وابسته است و … .
-۳ پرسش درباره نحوه ارائه خدمات و دریافت پاسخ مناسب: مراجع حق دارد درباره هزینه درمان، مکان برگزاری جلسات، زمان هر جلسه، ترتیب جلسات، رویکرد مشاور و هر موضوع دیگری که به تصمیمش در مورد مشاوره تأثیر می‌گذارد سؤال پرسیده و پاسخ مناسب را دریافت کند.
-۴ پایان دادن به فرآیند مشاوره در زمان دلخواه: مراجع حق دارد در هر زمانی که صلاح می‌داند به جلسات مشاوره بدون هیچ تعهد مالی، قانونی و اخلاقی پایان دهد.
-۵ فهم دلیل اجرای آزمون‌ها و فنون: هر چند برخی از مشاوران دوست دارند با عدم ارائه توضیح و تشریح آزمون‌ها و فنونی که به کار می‌برند به آن حالت رازگونه ببخشند؛ اما مراجعان حق دارند که قبل از انجام هر آزمونی دلیل آن را بدانند و در مورد آن اطلاعات قابل درکی دریافت کنند، همچنین مراجع حق دارد در مورد فنونی که دلیل اجرای آن برایش قابل فهم نیست سؤال کرده و پاسخ مناسب را دریافت کند.
-۶ رازداری: بسیاری از مراجعان نگران افشای اطلاعاتی هستند که در جلسه مشاوره ارائه می‌دهند، غافل از اینکه حفظ و حفاظت از اطلاعات حق مراجع و وظیفه مشاور است. تمامی اطلاعاتی که مراجع در جلسه ارائه می‌دهد نزد مشاور به صورت محرمانه باقی می‌ماند و مشاور حق ندارد جز در صورت کسب رضایت آگاهانه و کتبی از مراجع نسبت به افشای آن اقدام کند. البته استثنائاتی بر این اصل نیز وجود دارد و مشاور می‌تواند بدون اجازه مراجع و در مواقع خاص به افشای اطلاعات دست بزند. این استثنائات عبارتند از:
الف) زمانی که مراجع قصد دارد به خود یا دیگران آسیب بزند.
ب) زمانی که مراجع از کودک یا سالمندی که توانایی حفاظت از خود را ندارد سو استفاده می‌کند.
ج) به دستور دادگاه
-۷ رد درخواست ضبط جلسات: مشاور به هیچ وجه اجازه ندارد جلسات مشاوره را ضبط کند مگر در صورت کسب رضایت مراجع. مراجع نیز حق دارد در صورتی که با چنین درخواستی مواجه شد نسبت به رد ضبط تمامی جلسه یا بخشی از آن نظر بدهد.
-۸ مشخص کردن اهداف و ارزیابی روند: در جلسات مشاوره این مـــراجع است که به کمک مشـاور به هدف گذاری می‌پردازد و در طول جلسات مراجع حق دارد روند رسیدن به اهداف را مورد ارزیابی قرار دهد و از نظرات مشاور در این خصوص مطلع گردد.
-۹ آگاهی از اثرات غیر مستقیم درمان: مشاوران به این موضوع واقف‌اند که مداخله درمانی احتمالاً جنبه‌های دیگر عمکلرد مراجع را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و بهتر است به این جنبه‌ها نیز اشاره کنند.
-۱۰ پاسخ ندادن به سوالاتی که با آنها راحت نیستید: اگــر مراجعی احساس کند که سؤال مشاور بی ربط بوده و در چهارچوب کار درمانی نمی‌گنجد و یا فعلاً آمادگی لازم برای پاسخگویی به سؤال خاصی را ندارد و باید اعتماد بیشتری ایجاد شود که به سؤال مشاور پاسخ دهد می‌تواند از پاسخ دادن امتناع کند و دلیل و احساس خود را نسبت به سؤال مطرح شده ابراز نماید.
مسئولیت‌های مراجع:
-۱ احترام به مشاور و مسئولان مجموعه مربوطه: همان طور که دریافت احترام از حقوق مراجعان است، متقابلاً رفتار محترمانه آنها با مشاور و عوامل مجموعه از وظایف آنها است.
-۲ پایبندی به زمان بندی تعریف شده: یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های مراجع حضور به موقع در زمان‌های از پیش تعیین شده است. به طوری که اگر مراجع چند دقیقه هم دیر به جلسه برسد این دقایق از ساعات اختصاص یافته به وی کسر می‌شود تا برنامه مشاور و مجموعه مختل نگردد. اگر مراجعی قصد دارد به جلسه‌ای که از قبل هماهنگ کرده نیاید باید حتماً این موضوع را اطلاع داده و قرار ملاقاتش را لغو کند.
-۳ پرداخت حق الزحمه ها مطابق با هزینه‌های مشخص و توافق شده: مـراجع بــاید متنــاسب بــا حق الزحمه های تعیین شده و توافق شده نسبت به پرداخت آنها اقدام نماید.
-۴ تبعیت از اهداف توافق شده و راهبردهای مشاور در جلسه: مراجع برای رسیدن فرآیند مشاوره به سرمنزل مقصود باید همکاری لازم را داشته باشد و استراتژی‌ها و راهبردهایی که مشاور ارائه می‌دهد را اجرا نماید (همانطور که در قسمت قبل بیان شد مراجع حق دارد چرایی اجرای این راهبردها را بداند)
-۵ اطلاع دادن به مشاور در خصوص ملاقات متخصص دیگر: در صورتی که مراجع همزمان از خدمات متخصص دیگری استفاده می‌کند باید این موضوع را با مشاور خود در میان بگذارد تا روند مشاوره و درمان مختل نگردد.
-۶ احترام به حقوق مشاور: یکی از وظایف مراجع، احترام به حقوق انسانی، قانونی و حرفه‌ای مشاوران است. این موضوع در ممنوعیت روابط دوگانه یا چندگانه، عدم پذیرش هدیه توسط مشاور، هزینه‌های خدمات و … مصداق دارد.
نظرات بسته شده است.