چالشهای اقتصاد مخابرات در سال ۱۴۰۰

مخابرات ما (مالکی)-به گزارش شما و اقتصاد، در یادداشت عباس پورخصالیان آمده است: پیام دبیر کل اتحادیه بین المللی مخابرات، به مناسبت روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات در سال ۲۰۲۱، مثل سالهای اخیر بشارت دهنده رسالت فناوری های اطلاعات و ارتباطات در امر خطیر تحول (یا به بیان من) ترادیسی دیجیتالی جوامع انسانی از اقتصاد سنتی به اقتصاد دیجیتالی در جامعه اطلاعات است. تنها تفاوت پیام امسال دبیر کل اتحادیه بین المللی مخابرات نسبت به پیامهای سالیان پیش این است که پیام امسال ایشان از فناوری های اطلاعات و ارتباطات به عنوان مدافع جامعه انسانی در برابر کووید ۱۹ یاد می کند.

به عقیده دبیر کل اتحادیه بین المللی مخابرات، بسیاری از داستانهای روایت شده از کارکرد موفقیت آمیز فناوری های اطلاعات و ارتباطات در برابر کووید ۱۹، هم گویای اهمیت حیاتی فناوری های اطلاعات و ارتباطات هستند و هم ناهمگونی و نابرابری‌های عمیق توسعه جامعه اطلاعات و دولت دیجیتالی را در میان و در درون برخی از کشورها بر ملا می کنند.

به قول وی این روز فرصتی برای تقویت راهبردهای ملی در زمینه توسعه، اجرای سیاست های هوشمندانه و اقدامات مؤثر برای تشویق سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات و کسب مهارت های دیجیتالی و ارتقای خدمات اتحادیه بین المللی مخابرات با استفاده از فناوری هایی جدید مانند “هومص” (AI) یا نسل پنجم ارتباطات رادیویی (۵G) به طوری که ترادیسی دیجیتالی شتابنده ای که شاهد آن هستیم، هیچ کس را فراموش نکند، فردی را در “برون­خط” و در حالت Offline غال نگذارد و احدی را در وضعیت «خارج از کنترل» و نامتصل یا (”Not controlled by or directly connected to a computer or the internet”) رها نکند.

پایان بخش پیام دبیر کل اتحادیه بین المللی مخابرات این درخواست است که اعضای اتحادیه بین المللی مخابرات بکوشند، روایت های کتبی داستان موفقیت خود در عرصه توسعه فاوا به علاوه چالشهای موجود یا رفع شده و درسهای آموخته شده در فرایند توسعه فاوا تحقق اقتصاد دیجیتالی را به دبیرخانه اتحادیه بین المللی مخابرات منعکس کنند.

ایران در اتحادیه بین المللی مخابرات دارای دو نوع عضویت است: یکی، عضویت دولتی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات آن را نمایندگی می کند و دیگری، عضویت بخشی که از میان ده ها شرکت فعال در بخش مخابرات و ارتباطات کشور، تنها شرکت مخابرات ایران است که Sector Member یا عضو بخشی ایران در اتحادیه بین المللی مخابرات است.

لذا بر عهده این دو عضو اتحادیه بین المللی مخابرات است که درخواست دبیر کل اتحادیه بین المللی مخابرات را اجابت و داستان هایی از موفقیت ها و چالش های پیش روی توسعه اقتصاد دیجیتالی در کشور را صادقانه روایت کنند.

اکنون می توان پرسید: آیا بخش دولتی و بخش خصوصی مخابرات و ارتباطات در ایران، در جشن ۱۷ مه، روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات در سال ۱۴۰۰ خورشیدی می تواند از موفقیت های خود در سرعت بخشیدن به پروژه های ترادیسی دیجیتالی در این زمانه دشوار، داستانی صادقانه روایت کند؟

به عقیده نگارنده، داستان چالش های ما به قدری تلخ هستند که حتی نخواهیم توانست روایت شان کنیم. به یاد بیاوریم که نوروز ۱۴۰۰ با شکایت رهبری از ولنگاری در فضای سایبری شروع شد و با پیام ایشان درباره ضرورت پشتیانی و مانع زدایی از تولیدگران کالاها و ارائه کنندگان خدمات اساسی کشور! روایت داستان موفقیت های احتمالی مان را (اگر موفق شدیم) باید به بعداز مانع زدایی ها موکول کنیم!

درست است که نباید انرژی منفی در بدنه جامعه تزریق کرد! اما، از موفقیت های محقق نشده هم نباید بشارت داد.

می گویند: موفقیت، همیشه دروغگویی بزرگ بوده است (Success has always been the greatest liar) پس بگذار امسال که سال تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها است، شمه ای از شکست ها و چالش های تجربه شده در بخش فاوا بگوییم؛ تا مشکلات فراهم آوران شبکه های مخابراتی و ارتباطی که سهمی به سزا در افزایش تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها از دیگر بخش ها بر عهده دارند، نیز مطرح و ان شاءالله رفع شوند.

به دلایل زیر اگر شرکت های مخابراتی کشور، سال ۱۴۰۰ را پشت سر بگذارند بدون آن که ورشکستگی خود را اعلام کنند، داستان هایی از موفقیت را باید برای دیگر اعضای اتحادیه بین المللی مخابرات روایت کنند:

– نخست، به دلیل تصویب قانون بودجه ۱۴۰۰! قانونی که تبصره ۶ آن در بند “ی”، جزء (۲) صراحت دارد که: از درآمد شرکت های بخش خصوصی مخابرات و ارتباطات باید ۱۰ درصد بیشتر از پیش برداشت کرد، تا با نظارت و مدیریت دبیر شورای عالی فضای مجازی برای توسعه زیرساختهای همان اپراتور در شبکه ملی اطلاعات هزینه شود (!!) و قسمتی از آن نیز خرج نهادی نظارتی در حوزه تولید محتوا در مجموعه فرادولتی و فراقوه ای سازمان صدا وسیما شود (!!

– از منظر دگرگونی اقلیمی نیز سال ۱۴۰۰ سالی چالش برانگیز برای اُپراتورهای مخابراتی و ارتباطی است: از اخبار یکی دو ماهه اخیر چنین بر می آید که شرکتهای مخابراتی و ارتباطی به دلیل مخاطرات خشک­سالی، بالا رفتن دمای سالن های تجهیزات فنی و احتمال قطع شدن مکرر شبکه برق رسانی، بخصوص به دلیل کارکرد نامناسب نیروگاه های برق آبی، باید در طرح تأمین برق اضطراری برای سالن های دستگاه و پایگاه داده های خود تجدید نظر اساسی و سرمایه گذاری مجدد کنند.

برای مثال از هم اکنون، مدیران شرکت های فاوا به خریدن سامانه های UPS روی آورده اند؛ دستگاهی که مدام به شبکه برق متصل است و در لحظه قطع برق رسانی از سوی وزارت نیرو، برق تجهیزات مخابراتی و ارتباطی را به صورت خودکار و قطع نشدنی تا یکی- دو ساعت، تأمین می کنند.

– به دلیل افزایش روزافزون پدیده واندالیسم علیه تجهیزات Outdoor که بیرون از مراکز مخابراتی نصب می شوند، امسال نیز همچون سالیان پیش، خساراتی معتنابه و اغلب جبران ناپذیر به شرکت های مخابراتی در سراسر کشور وارد می شوند. اگر در سالهای گذشته به کابین های انشعاب خط مشترک (موسوم به “کافو”) خساراتی وارد می شد، کابل های مسی دزیده می شدند و قطعات آهنی هشداردهنده مسیر فیبر نوری به سرقت می رفتند، ولی اکنون مدتی است که خود فیبر نوری کشیده شده در جاده های کشور نیز به منظور فروش روکش گران قیمت آن در بازار سیاه به سرقت می روند.

– مسایل دیگری که امسال تازه رسانه ای شده است، مربوط است به مناقشه میان شرکت های فراهم آور خدمات دسترسی ثابت به اینترنت (FCP) و شرکت مخابرات ایران که انحصار خصوط مشترکان کشور را در اختیار دارد.

شرکت مخابرات ایران باید برای رونق کسب و کارهای رقبای خود در حوزه فراهم آوری خدمات دسترسی ثابت به اینترنت، کارهای مربوط به “رانژه” یا سیم کشی رفت و برگشت از سالن انشعاب خط مشترک به اتاقک شرکت های FCP فراهم آور خدمات دسترسی ثابت به اینترنت را انجام دهد، در حالی که مخارج این کار و به ویژه هزینه سیم رانژه، چندین و چند برابر شده اما سالهاست که تعرفه تعیین شده برای این “رانژه کِشی” همچنان ثابت مانده است.

سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز از تجدید نظر در احکام قبلی مربوط به تعرفه این خدمات B۲B سر باز می زند!

اما امسال که سال پشتیبانی ها و مانع زدایی ها از تولیدگران و فرهم آوران خدمات است، دستگاه های دولت دوازدهم به نظر می رسد رغبتی به حل و فصل مشکلات درامدی اپراتورهای مخابراتی و مانع یابی و مانع زدایی از آن نداشته باشند؛ چه رسد به دستگاه ها و دیوان سالاران دولت سیزدهم که تا بیایند سوار کار شوند، زمستان رسیده است و با چنان حجمی از موانع مواجه اند که رفع تنها تعدادی از مهم ترین آنها تا پایان سال ۱۴۰۰ ممکن و مقدور می شود.

لذا با احترام به فعالیت خستگی ناپذیر همۀ دستگاه های دولتی، اصناف و دست اندکاران بخش فاوای کشور باید با استفاده از شعار امسال (پشتیبانی ها و مانع زدایی ها)، خود مقررات گذاری را تجربه و از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درخواست کرد: اگر نمی توانید یار شاطر برای بخش فاوا باشید، بار خاطر نباشید! ریش سفیدی از قدیم الایام در اصناف و بازارهای کشور، روشی جاافتاده بوده است. برای حل و فصل مناقشات! حداقل در مورد اخیر (هزینه گذاری رانژه کِشی) سریعاً راهگشا باشید! اما اگر قادر به حل عاجل معضل نیستید، اعتراف کنید تا دست اندرکاران بخش، خود رأساً راه حل و فصل مناقشات میان خود را تجربه کنند.