مخابرات ما-مالکی
احسان حامد رحمت، مشاور رئیس سازمان فضایی ایران، در خصوص لزوم استفاده از ماهواره‌ها برای گسترش خدمات اینترنتی در ایران توضیحاتی ارائه داد. وی در‌این‌رابطه گفت: «اکنون برخی جاده‌های کشور، آبادی‌ها و روستاها به شبکه پرسرعت ارتباطی وصل نیستند. ماهواره‌ها با توجه به مشخصات ذاتی خود می‌توانند ارتباطات پایدارتری را در گستره جغرافیایی وسیع‌تر برقرار کنند.»
حامد رحمت با اشاره به اینکه اپراتورهای موبایل دنیا مانند شرکت چندملیتی بریتانیایی ودافون (Vodafone) و شرکت ژاپنی راکوتن (Rakuten) اقدام به سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی منظومه ماهواره‌ای مخابراتی مدار لئو کرده‌اند، افزود: «عملکرد اپراتورهای بزرگ دنیا نشان می‌دهد که آن‌ها اهمیت استفاده از زیرساخت ماهواره‌ای برای پوشش پایدارتر و کسب آمادگی برای روبه‌رو شدن با نسل پنجم ارتباطات (۵G) را درک کرده‌اند.»
وی افزود: «با توجه به تنوع جغرافیایی که در کشور ما وجود دارد، اپراتورها باید به سمت زیرساخت ماهواره‌ای حرکت کنند. ایران دارای مناطق کوهستانی، کویری، خطه‌های به‌شدت مرطوب و مناطق دور از دسترس است که برای برقراری ارتباط در آن‌ها صرفاً نمی‌توان به زیرساخت زمینی اکتفا کرد.»
مشاور رئیس سازمان فضایی همچنین گفت: «علاوه‌بر جاده‌ها، خط ریلی دو طرفه مانند تهران-مشهد که تقریباً مجهزترین خط ریلی ایران است در نواحی زیادی به ارتباط G4 و G5 مجهز نیست؛ البته پوشش G2 در اغلب مناطق وجود دارد. ماهواره با توجه به مشخصات ذاتی و خاصی که دارد ارتباطات پایدار و گستره جغرافیای وسیع‌تری را تحت پوشش قرار می‌دهد و به موازات ارتباطات زمینی نقش خود را ایفا می‌کند.»
وی با بیان این که زمانی ماهواره و ارتباطات ماهواره‌ای به‌عنوان خدمات تجملاتی مطرح بود و فقط کشورهای ثروتمند و پیشرفته به آن دسترسی داشتند، افزود: «با پیشرفت فناوری تقریباً همه کشورهای دنیا حتی آن‌هایی که کمتر توسعه یافته‌اند به ارتباطات ماهواره‌ای به‌عنوان راه حل تکمیلی برای ارتباطات زمینی نگاه می‌کنند.»
حامد رحمت خاطرنشان کرد: «گاهی مقرون‌به‌صرفه نیست زمین حفر کنیم، فیبر نوری بکاریم و برای آنتن‌های BTS (مجموعه‌ای از تجهیزات مخابراتی بی‌سیم و باسیم که ارتباط میان کاربر موبایل و یک شبکه عمومی را فراهم می‌کند) ده‌ها کیلومتر برق بکشیم تا ارتباطات زمینی فراهم شود. تمامی این کارها را می‌توان از طریق ماهواره‌ها انجام داد.»
وی با بیان این که موضوع تأخیر در بحث ماهواره بسیار مهم است، افزود: «اکنون نزدیک به ۶۵ اپراتور ماهوراه‌ای در کل دنیا وجود دارد که تقریباً اطلاعات ۴۰ تا ۴۳ تای آن‌ها با ارائه خدمات مختلف در فضای مجازی قابل دسترس است؛ مانند خدمات برودکست (اطلاعات پخشی از یک دستگاه به تمامی کامپیوترهای عضو آن شبکه) و ویدئو که معرف‌ترین آن به حساب می‌آید و عامل ارتباطی برای پخش اولین المپیک‌های دنیا به شکل زنده از طریق ماهواره بود.
او در باب اهمیت ارتباطات ماهواره‌ای به ویروس کرونای جدید نیز اشاره کرد و گفت: «با شیوع این ویروس، ماهواره‌ها واسط ارتباطی میان قاره‌ها هستند و اخبار را زنده پخش می‌کنند. البته خدمات دیگری مانند موبایل ماهواره‌ای نیز وجود دارد؛ موبایل ماهواره‌ای «ثریا» که از گذشته در منطقه ما فعال بوده، نمونه‌ای از آن است. امروزه ارتباطات مخابراتی و پهنای باند به‌شکل زمینی و از طریق FCPها (شرکت‌های دارای پروانه ارتباطات ثابت) دریافت می‌شود؛ درحالی‌که به راحتی می‌توان این خدمات را از طریق ماهواره در اختیار شرکت‌ها، دولت‌ها و کاربران قرار داد.»
حامد رحمت با بیان اینکه اکنون با ورود منظومه‌ها بحث استفاده از ارتباطات ماهواره‌ای داغ‌تر از قبل شده، گفت: «ماهواره‌های قدیمی در ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری از سطح زمین قرار می‌گیرند و در برخی موارد چالش‌هایی ایجاد می‌کنند. مثلاً از شاخصه‌های مهم در اینترنت، «در لحظه» (real time) بودن آن است. زمانی که ارتفاع ماهواره از سطح زمین زیاد باشد، تأخیر رخ می‌دهد؛ امری که برای صنایعی مانند خودروهای خودران و نفت ایجاد مشکل ایجاد می‌کند و مانع بهره‌برداری می‌شود. اکنون منظومه‌های ماهواره‌ای در ارتفاع خیلی کم هستند و از آنجا که سیگنال با سرعت نور در رفت و آمد می‌باشند، تأخیر را به حدی می‌رساند که حتی قابل رقابت با فیبر نوری است.»
وی اظهار کرد: «از معروف‌ترین منظومه‌های ماهواره‌ای می‌توان به برنامه شرکت اسپیس‌ایکس (SpaceX) اشاره کرد که قرار است در فاز اول تقریباً ۴ هزار و در فاز نهایی بیش از ۴۰ هزار ماهواره را در مدار تزریق کند. شرکت وان‌وب (OneWeb) نیز قصد انجام کاری مشابه را با هدف برقراری ارتباطات باند پهن و اینترنت دارد.»
ماهواره ظفر از جمله تلاش‌های ایران برای قرار دادن ماهواره در مدار بالای زمین بود که متأسفانه به موفقیت صد در صدی نرسید. با توجه به این مسئله آیا سرمایه‌گذاری اپراتورها برای دریافت پروانه اپراتور ماهواره‌ای کمی دور از ذهن نیست؟ حامدرحمت در این‌باره گفت: «فکر می‌کنم با توجه به بازار خوبی که در این حوزه وجود دارد، اپراتورها همکاری کنند. ۴۱ سال از انقلاب گذشته است و شاید بتوان گفت ایران جزو اولین کشورهایی بود که کار توسعه ماهواره را دنبال می‌کرد. ما آن زمان هاب ماهواره‌ای داشتیم و می‌توانستیم تصاویر ماهواره‌هایی را دریافت کنیم و با کشورهای دیگر به اشتراک بگذاریم.»
وی افزود: «بخش خصوصی با نگاه دقیق‌تر و منابع مشخص‌تر وارد بازار می‌شود. این بخش به‌دلیل سرمایه‌گذاری خود، تصمیم‌هایش را با حساسیت بیشتری اتخاذ می‌کند اما بخش دولتی معمولاً به ضرر و زیان فکر نمی‌کند. تلاش بخش خصوصی برای گسترش بازار خود به مراتب از بخش دولتی بیشتر است. از نظر ما شرکتی که شعب خارج از کشور داشته و داد و ستدش با بقیه کشورها در شرایط مناسب باشد، قطعاً می‌تواند به این حوزه منابع مالی جدید تزریق کند و باعث پیشرفت آن شود.»
حامد رحمت در تشریح وضعیت سرمایه‌گذاری جهانی در حوزه اپراتورهای ماهواره‌ای گفت: «منظومه ماهواره‌ای اسپیس‌موبایل (SpaceMobile) متعلق به شرکت ای‌اس‌تی اند ساینس (AST & Science) می‌تواند مستقیماً و بدون سخت‌افزار یا آنتن‌های خاصی، ارتباط مخابراتی و اینترنت برای گوشی‌های هوشمند مشتریان خود را فراهم آورد. این شرکت ادعا کرده است اسپیس‌موبایل اولین و تنها منظومه مخابراتی خواهد بود که می‌تواند با نرخ انتقال خوبی لینک مخابراتی لازم برای گوشی‌های هوشمند را ایجاد کند.»
وی همچنین افزود: «شرکت امریکن تَوِر (American Tower)، سامسونگ نکست (Samsung NEXT) و سیسنروس (Cisneros) دیگر سرمایه‌گذاران این پروژه خواهند بود. طی این سرمایه‌گذاری مبلغی در حدود ۱۲۸ میلیون دلار شامل هزینه اولیه سرمایه‌گذاری از سوی سیسنروس تأمین خواهد شد. همچنین شرکت ودافون توان عملیاتی، رگولاتوری و فنی خود را در این شرکت به اشتراک خواهد گذاشت. ساخت منظومه، تست و پرتاب هم توسط شرکت ای‌اس‌تی اند ساینس انجام خواهد گرفت؛ شرکتی که اولین ماهواره آزمایشی خود به‌نام بلوویکر-۱ (Bluewaker-1) را حدود یکسال پیش در آوریل۲۰۱۹ با موفقیت به فضا پرتاب کرد.»
نظرات بسته شده است.