متن کامل گفته های مهندس آذری جهرمی وزیر ارتباطات در جلسه کلاب هاوس وزارتخانه
سوالی که از آقای وزیر شده این است که شما چه انتظاری از وزیر بعدی دارید
واقعیت این است که نقشه توسعه کشور در حوزه آی سی تی روشن است و خیلی چیز پیچیده‌ای نیست. یکی از اتفاقات خوبی که افتاد این است که سندی در شورای عالی فضای مجازی به جمع‌بندی رسید.
در سال‌های پیش‌رو تاثیرگذاری آی سی تی پیچیدگی‌هایی را به همراه دارد.به دنبال آن دخالت‌های غیر تخصصی نهادهای تصمیم‌گیر در بخش افزایش پیدا می کند. این سیر طبیعی است چون این بخش توجهات بیشتری را به خود جلب می کند. همین امروز شما می‌بینید که در شورای صنفی اتفاقاتی می‌افتد که برای بعضی‌ها ناخوشایند است اما برای من قابل پیش بینی بود قبلا هم گفته بودم چرا که این بخش تبدیل شده به حوزه‌ای تاثیرگذار و قابل توجه و بعضا ناشناخته برای افرادی که می‌خواهند در این حوزه موثر باشند. نظام صنفی از نهادی با تصمیمات با تاثیرگذاری کم تبدیل می شود به نهادی موثر و مثل خیلی از چیزهای دیگر تجربه و تصویب می‌شود. اینها تکان های بیشتری می‌دهد مثلا حوزه سلامت الکترونیک یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی دیجیتال است که طبیعتاً در حوزه آی‌تی انجام نمی‌شود بلکه باید در بخش بهداشت انجام می شود ولی رقابت برای به دست آوردن آن سنگین و شدید می‌شود اینها نشانه های رشد است چالش‌هایی است که نشانه رشد است. بخش باید برای آن آماده باشد.
در بخش مقررات گذاری می بینیم که در این حوزه طرح‌هایی در مجلس همین الان طرح شده و منتظر تصویب در صحن است که اینها مکانیزم بخش را تغییر می‌دهد البتهخیلی هایش هم اشتباه است اما در هر صورت ممکن است قانونگذاری کشور هم اشتباه کند.
باید این فرصت را داد که این اتفاقات بیفتد.کسانی که دست اندرکار هستند ممکن است آمادگی کافی برای شناختن این بخش نداشته باشند. مثلا
همین الان در مقابل تصمیماتی که برای رمز ارزها گرفته می شود دغدغه های جدی وجود دارد این تصمیمات هم شوک آور است و هم نویزهایی وارد می‌کند که سیگنال ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تکانها و چالش‌ها طبیعتاً در این دو سال اخیر بیشتر شد که در این مدت ما با آن مواجه بودیم و وقت زیادی از ما گرفته. خیلی از اینها را ما نگفتیم شاید لازم هم نبود شاید ۲۰ سال آینده منتشر شود یکسری موارد را من نوشته ام و صرف و ضبط کرده ام تا این تجربه‌ها رای مدیران بعدی بماند.
قریب ۶ ماه است ما در وزارت ارتباطات فعالیت زیادی کردیم تا به گروه بعدی هم امکان بدهد بتوانند زودتر سوار کار شوند. در حقیقت نتیجه آن رفاه بیشتر برای مردم، توسعه اشتغال و پیشرفت جامعه است بنابراین این بخش های مانده باید ادامه پیدا کند و عقب ماندگی ها اصلاح شود. گزارش مفصلی هم به گروه بعدی تحویل خواهیم داد.
احساس ما بر این است یک مقدار تکنولوژی هراسی در کشور وجود دارد سیاستگزاران و مدیران ارشد کشور عمدتاً سنین بالای ۵۵ سال برداشت آنها از تکنولوژی با واقعیت‌ها منطبق نیست قدری با شیوه های سنتی می‌خواهند مسائل را حل کنند اما حل نمی‌شود و در بخش اصطکاک ایجاد می‌شود. حتماً لازم است در حوزه سیاستگذاری و اجرا از جوانان کمک گرفته شود تا شکاف بین نسلی این بخش را آزار ندهد
مهمترین چالش در این حوزه این است که تبعات سایر بخشها به آن می رسد. مسئله‌ای که تحت عنوان رسانه امروز در کشور ما وجود دارد و تمام فضای مجازی را خیلی اذیت می کند این است که در کشور همرا ه جیز به عنوان رسانه می‌بینند یک خبری از آنها پخش شده کل فضای مجازی را به خاطر همان یک خبر تیره و تار می بینند و می گویند فضای مجازی ابزار مناسبی نیست دلیل آن برمی‌گردد به اینکه بار مشکلات ما در بخش رسانه در کشور و در بخش اجتماعی به این حوزه وارد می‌شود سر باز می کند و فشار آن روی حوزه فناوری اطلاعات است.
راه دوم این است که آنها مسئولیت خود را بپذیرند به جای بد و بیراه گفتن به بخش آی سی تی کار خودشان را انجام دهند و اگر وظیفه خود را انجام دهند بحث زیادی از مشکلات این حوزه حل می‌شود و وقتی می خواهید تغییر دهید این انرژی ها شکل می گیرد. این بررسی‌ها باید دقیق شناسایی شود و در مجموعه های تخصصی و با تشکیل اندیشکده هایی آنها را شناسایی کنیم این اندیشکده ها در این دوره هم شکل گرفتند و مایه فخر جامعه شدند. این مشاوره‌ها و راهنمایی ها در حوزه آی سی تی می تواند سیاست‌گذاران کشور را در مسیر جدید راهنمایی کند تا بتواند تصمیمات بهتری بگیرد. این واقعیتی است که ما پیش رو خواهیم داشت.
در حوزه اقتصاد مسائلی مثل بحث تعرفه‌ها مطرح است که همه درباره آن شاکی هستند انتظار دارند تعرفه‌ها بالا می‌رفت تا در واقع با توجه به افزایش هزینه ها سرمایه گذاری توجیه پذیر شود اصل این حرف درست است من آن را رد نمی کنم در رابطه با موضوع تعرفه و سیاستگذاری تعرفه جا دارد مقداری به سمت بخش خدماتی و بخش تولیدی نگاه بازتری داشته باشید اما واقعیت این است که در سیاست گذاری بالادست ما محدودیت هایی قرار داده شده که باید آن را ببینیم به ما گفتند در بخش توسعه اقتصادی باید در برنامه ششم توسعه و پیشرفت اقتصادی آن دو و نیم برابر شود در طول سال‌های اجرا این اتفاق افتاد. اما راه‌حل من تثبیت قیمت بود چون یک سند و سیاستی دیگری هم در شبکه ملی اطلاعات وجود داشت که هزینه های آی سی تی در سبد خانوار نباید بیش از دو و نیم برابر شود یعنی ما باید این را تصویب می‌کردیم بازار را هم دو و نیم برابر می‌کردیم. راه حل آن این است که تعداد مشترکین را بالا ببریم. این به تثبیت قیمت کمک می‌کرد تعداد شهروندان بیشتری در فضا باشند دسترسی بیشتر ایجاد شود تا بتوانند از فن آوری اطلاعات استفاده کنند ما جهش در تعداد مشترکین داشتیم و این جهش با تثبیت قیمت توانست اقتصاد دو و نیم برابری را رقم بزند اما نویزی در اقتصاد ما وارد شد که نرخ ارز بود. وقتی نرخ ارز گران شد و همه چیز را تحت تاثیر خود قرار داد همه چیز گران شد اما اینترنت و ارتباطات گران نشد..نرخ تورم بخش ما در چند سال اخیر بنا به گزارش بانک مرکزی ۱۱ درصد برای مصرف کننده نهایی است که در مقابل نرخ تورم بخش های دیگر چیزی در حد صفر است. اگر ما خدمات را گران می کردیم بخشی از مردم نمی توانستند متصل شوند و آن سیاست دو و نیم برابری را نمی توانستیم پوشش دهیم.
سیاست ما برگرفته از اقتصاد دیجیتال این بود که مشترکین افزایش پیدا کنند به نوعی برای کاهش هزینه ها در واقع از ظرفیت بکارگیری اقتصاد اشتراکی استفاده کنیم. امروز در رابطه با هزینه های بخش جای بهینه کردن بسیار زیادی دارد. شما فرض کنید مخابرات و همراه اول به سمت FMC می‌رفتند چقدر هزینه هایشان کاهش پیدا می‌کرد مثلا برای تجمیع دکل‌های مخابراتی باید گفت در تهران ۷ هزار دکل مخابراتی وجود دارد که هم به زیبایی شهر صدمه زده هم نوعی صف فرکانسی برای سلامت شهروندان ایجاد می‌کند البته استاندارد است اما عقل به ما می گوید حداقل سیگنال را باید توزیع کنیم. این ۷ هزار تا قابل تقلیل به ۳ هزار تا است اگر اپراتورهای ما باهم مینشستند و برای اشتراک سایت ها توافق می‌کردند تا هزینه‌های آن کاهش پیدا کند این برای بخش ما بسیار تاثیرگذار بود در اف ام سی یک شبکه مخابراتی را برای ثابت و همراه اول توسعه می‌ده الان هر دو کر شبکه دارند دو کال سنتر جدا دارند دو سیستم بیلینگ دارند سایر خدمات شان هم به همین صورت است.
این سیاست را دنبال نکردند اگر دنبال می‌کردند هزینه هایشان به شدت کاهش پیدا می‌کرد الان در این بخش و در شرکت مخابرات ایران و همراه اول ، با توجه به مازاد نیرویی که در مخابرات ایران وجود دارد اما همراه اول نگهداری سایت های خود را به شرکت های دیگر می دهد. در اینجا نیروی خودشان را بیکار می‌کند و کار را به شرکت دیگری می‌دهند و می‌گویند کیفیت کار آسیب می بیند و کیفیت کاری که شرکت مخابرات استان ها تحویل می دهند خوب نیست. این بحث مدیریتی است ما گفتیم شما ریاضت را به بخش‌های خودتان وارد می کنید و اجازه بدهید با این سیاست پیش ببریم.
موضوع دوم این است که شما در نظر بگیرید من مسئول حفظ منافع مردم هستم. مسئول توسعه بخش هم هستم مسئله مهمی که در اینجا وجود دارد دارایی است که در سمت همراه اول از مردم وجود دارد. روزی که موبایل یک میلیون تومان فروخته می شد فرض کنید دلار ۱۰۰۰ تومان بود یعنی هر کدام از مشترکین موبایل هزار دلار در این شرکت نگه داشتند سرمایه بزرگی بوده است این سرمایه بزرگ را زمان خصوصی سازی تعیین تکلیف نکردند اگر ما حرف از تعرفه می‌زنیم باید اینها را هم ببینیم نمی‌توانیم فقط برای توسعه و عدم بهبود فرآیندهای اجرایی صرفاً تعرفه را بالا ببریم تا مردم در واقع هزینه توسعه را بدهند.
ما به این قائل بودیم و به همه در همه بخش‌های گفته‌ایم شما خدمات بهتری ارائه کنید الان در بخش ftth و vdsl تعرفه‌گذاری نکردیم سمت تعرفه را باز گذاشتیم که اگر کسی خدمت ارائه کرد بتواند تعرفه متناسب با کشش بازار و توسعه پیدا کند.
ما قائل به این هستیم که در راستای دریافت توسعه نظام تعرفه را برای شما پیش ببریم نه اینکه همان خدمات را سال‌ها با همان کیفیت مرغوب یا نامرغوب ارائه کنید ول به مردم بگوییم هزینه بیشتری پرداخت کنند. نمی شود چنین کاری کرد ضمن اینکه یک سقف تعرفه برای موبایل وجود دارد که اگر هزینه ثابت را بالا ببریم مردم به سمت موبایل حرکت خواهند کرد و بازار ثابت کوچک خواهد شد.
اینها مباحث اقتصادی نیست که با صحبت و گفتگو بشود حل کرد ما به عنوان رگولاتور قادر به این هم نیستیم که با دیگران در رسانه ها بحث کنیم مگر اینکه ضرورت داشته باشد.ما خیلی راحت با توجه به ضریب دسترسی مردم می توانستیم تعرفه را بالا ببریم اما هیچ اتفاقی برای مدیریت هزینه ها انجام نمی شد.
ما به عنوان دولت بخشی از هزینه‌ها را پرداخت کردیم ۱۷ هزار کیلومتر برای اپراتورهای خانگی و به ویژه مخابرات ایران با هزینه دولت فیبرکشیده شد. چهار سالی که در خدمت شما بودم به عنوان قرارداد برای توسعه روستایی پیمانکار نگرفتم ۴ درصد از هزینه را به خودشان برگرداندم سال گذشته اش ۷ درصد برگرداندم به خودشان که آنها بروند هزینه توسعه کنند اینها را نمی شود نادیده گرفت
در مورد بسیاری از هزینه ها که باید پرداخت می‌شد تسهیلاتی ایجاد کردیم در تخصیص ارز در باغ تامین ارز به نرخ های رسمی دولت مساعدت زیادی با آنان شد کمک‌های زیادی کردیم که بتواند برای توسعه مدیریت هزینه کنند ما متوجه هستیم که قطعاً هم نظام تعرفه باید اصلاح شود اما این نظام تعرفه باید با تعهد توسعه همراه باشد. بدون تعهد توسعه یعنی امتیاز دادن به مدیریت ناکارآمد. من اشاره ام به شخص نیست سیستم باید اصلاح شود سیستم باید پیش برود
در برخی مواقع هم ما باید کمک می‌کردیم قم خدمات دایر کرده است برای vdsl و افت سرمایه‌گذاری کرده است در قرارداد بیت استریم مدیران استان قم گزارش دادند که از هر پورت adsl ماهی ۳ هزار تومان درآمد داشتند بعد از بیت استریم درآمد شده از ۲۱ هزار تومان مردم بازی مخابرات درآمد ۷ برابری گرفته هم در بازار مشتری گرفته است اما به دلیل نگرانی از شیفت دادن بازار به سمت شاتل کل قرارداد بیت استریم را متوقف کردند و کار نکردند. این ضربه زدن به منافع خودشان هم بوده.این علاقه به انحصار است و ضربه زدن به منافع خود.
اگر دنبال درآمد می‌گردید امروز شاتل بیش از ۱۵۰۰ کابینت در تهران نصب کرده سرمایه گذاری کرده تجهیزات خریده آسیاتک در برخی استانها تجهیزات خریده اما این همکاری با آن صورت نگرفته. وقتی این فرایندها وجود دارد نمی‌توانیم اجازه بدهیم هزینه ی حفظ انحصار مخابرات دوباره از جیب مردم داده شود این کار غلطی است من پیش وجدان خودم به عنوان سیاستگذار هرگز راضی نشدم چنین کاری بکنم اما اینکه ما برای توسعه نیاز به تغییر مکانیزم تعرفه داریم بله قبول داریم حتما همینطور است اما این افزایش تعرفه باید متصل شود به برنامه توسعه. همراه اول ایرانسل و fcp ها تجربه های موفقی داشته اند که قابل تعمیم دادن است
نمی توانیم دو نظام تعرفه‌ای بگذاریم یعنی خدمات یک شرکت بالا برود تعرفه شرکت دیگر ثابت بماند اصولاً درستش این است که سقف و کف بگذاریم و در قیمت دخالت نکنیم تا فرآیند رقابت بتوانددر بازار با کشش خود قیمت را تثبیت کند .البته مقرراتی را برای قدرتهای غالب بازار گذاشتیم .
در رابطه با تولید داخل هم در حوزه فناوری کار کردیم در زمان آقای دکتر دوایی در دوره اول وزارت آقای دکتر واعظی و در این دوره هم آن را پیش بردیم پیش بینی بازار ۱۰ ساله کردیم که در هر یک از حوزه‌ها ما چقدر بازار خواهیم داشت و در کدام مزیت تولیدی داریم. اگر سراغ برخی تکنولوژی‌ها نمیرفتیم می‌شد پز آن را داد اما اقتصاد از آن در نمی‌آمد اما همان ابتدا گفتیم تولیدی سراغش خوشبختانه مجموعه های تولیدی ما پیشرفت خوبی کرده اند در شرایطی هم که تحریم به وجود آمد اینها توانستند از فرصت ایجاد شده استفاده کنند و نرخ ارز که بالا رفت تواننستند قدرت رقابتی پیدا بکنند اپراتورها هم همراهی کردند چه مخابرات و ایرانسل و همراه اول از این بخش خرید کردند و خدمات داخلی توسعه پیدا کرد
ابتدای کار ما در رتبه ۱۰۳در رتبه بودیم در سرعت امروز شده حدود ۶۵ . سرعت دسترسی بهتر شده است اینها کافی نیست 5G باید بیاد اف تی تی اچ و vdsl بیاید عقب‌ماندگی‌های حوزه ثابت باید برطرف شود اما این را هم باید در نظر گرفت که ۱۲ سال در این حوزه سرمایه‌گذاری نشد و متوقف ماند. این بخش و این بخش در طی این سال‌ها اگر قیاس کنیم با رشد جهانی، هم زحمت توسعه عقب‌مانده ۱۲ ساله را کشید هم ۸ سال اخیر را پیش برد و آنهایی که ۱۲ سال پیش توسعه را شروع کردند هم نظام حکمرانی خود را ساختند هم به رگولاتوری نظم دادند اما ما این فرصت را از دست دادیم حالا با چالش‌هایی مواجه هستیم که آنها ۱۲ سال پیش تجربه کردند این نادیده گرفتن توسعه نیست اما اینطور هم نیست که در نقطه بسیار مطلوب قرار داریم.
بعضی اوقات در قضاوت ها پیشرفت ها دیده نمی شود ما با همه محدودیت‌های فرکانسی برای توسعه موبایل که بتوانیم فرکانسهای پایین را در نظر بگیریم با تمام موانع برای توسعه شهری و توسعه دکل‌ها مجموعه شبکه خوبی پیاده کردیم و شبکه موبایل ما را در این خوب بوده شبکه ثابت را به دنبال خودش می کشد اینها را شما (کارکنان وزارت) رقم زده اید تمام تلاش‌ها را شما انجام دادید از همه اینها جا دارد تشکر کنم وقتی سیاست خاصی را نقد می‌کنیم معنی آن این نیست که همه اش اشکال است البته همه اشکالات برمی‌گردد به من، من سیاستگذار این حوزه بودم اما اینها تلاش‌های زیادی را هم کردند همین مجموعه مخابرات ایران مجموعه‌ای فنی شبانه روز در این وضعیت کرونا دویده اند دعواهایمان سر جای خودش که آن دعوا هم برای توسعه بخش است تشکر و قدردانی ما هم سر جای خودش. آنها بیشترین تلاش خودشان را کردند کار بزرگی کردند مخابرات ایران و همه اپراتورها سختی هایی داشتند کشور دچار تکانه های بی‌سابقه‌ای شدو
در خدمات ابری در مدت سه ماه بزرگترین خدمت دهنده های ابری که استارت آپ های ما از آن استفاده می‌کردند بعد از خروج آمریکا .از برجام و آن رفتار ظالمانه ترامپ شروع به تحریم شرکتهای ایرانی کردند اما این شرکتهای داخلی بدون هیچ تکانی خدمات خود را ارائه کردند چقدر عده ای به همین شرکتها بد و بیراه گفتند!
میانه این تحریم‌ها اگر اینها نیامده بودند چه می شد؟ اگر این خدمات برای کسب و کارهای ایرانی نیامده بودند ما باید چه می‌کردیم؟ گناه کردند که آمده‌اند؟ همان‌هایی که تحریم کردند و تشویق به تحریم کردند استارتاپ های ایرانی را فروختند نا اپلیکیشن‌ها را حذف کنند امروز با ناجوانمردانه ترین شکل ممکن رسانه‌های داخلی ایران را مورد هجمه قرار می‌دهد اما انصافاً جانانه ایستادند اینها خیلی بزرگی کردند که کشور ما را در این عرصه جلو بردند/
به حرف این آدم‌ها که حالا حرف‌های سیاسی می‌زنند گوش ندهید! حالا دعوایشان چیز دیگری بود ثبت نام هم گذشت هیچ اتفاقی نیفتاد خیالشان راحت شد چوب لای پرخ ما کردند فشارهایی که وارد شد عمدتاً نشان از برداشت‌های غلط بود که ایجاد اشکال کردند رشد این بخش را سانسور کردند و حاضر شدند به خاطر نگاه‌های سیاسی ضربه بزنند. نگاه به اینها نکنید این بخش کار بزرگی کرد مردم قدر می دانند. ۱۳ میلیون دانش‌آموز یک سال و نیم است که مدرسه نمی‌روند اما یک میلیون ریال هزینه تحمیل نکرده به خانواده‌ها. تلاش کردیم بسته‌های حمایتی بدهیم که هزینه آموزش نداشته باشند چه برای دانش‌آموزان دانشجویان طلبه‌ها اساتید و معلمان تلاش کردیم
اشکالات از من بود بر من ببخشید و از فرصتی که برای من به وجود آورده اید تشکر می کنم مجدداً روز جهانی ارتباطات را تبریک میگویم
آخرش مخالف افزایش تعرفه هستن دیگه با این توضیحات