فن آوری اطلاعات”شاهرگ حیاتی جهان آینده”

مخابرات ما (محمد – پس ایت) در مقاله زیر مسئله بهره‌گیری از تكنولوژی اطلاعات و جامعه اطلاعاتی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

چشم‌انداز آینده‌ی جهان با بهره‌گیری از فن‌آوری اطلاعات (IT)، بسیار متفاوت از زندگی امروز ماست. فرزندانی كه در قرن آینده متولد خواهند شد، شهروندان ”جامعه‌ی اطلاعاتیInformation Society“ نامیده می‌شوند. جامعه‌ای كه در آن زندگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی افراد جامعه شدیداً تحت تاثیر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات است. جامعه‌ای كه در آن فن‌آوری اطلاعات در محیط كار، منزل و هنگام تفریح با زندگی مردم عجین شده است. كیفیت زندگی انسان‌ها تحت تاثیر زیرساختارهای اطلاعاتی با ظرفیت بالا و پرسرعت در تمام جهان برای انتقال نوشته‌ها، صدا،تصویر، ویدئو، اسناد، طرح‌ها و … دائماً ارتقا می‌یابد و سواد اطلاعاتی انسان‌ها را در تمام ابعاد تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
چشم‌انداز جامعه‌ی اطلاعاتی آینده، كاربردهای بسیاری از فن‌آوری اطلاعات را متصور ساخته است. آموزش از راه دور و تغییر بنیادین در فلسفه و یادگیری انسان‌ها، كتابخانه‌های الكترونیكی، كارت‌های هوشمند شهروندی، دوست الكترونیك، شهرهای اطلاعاتی، ایده‌ی دهكده‌ی جهانی پژوهش، تجارت الكترونیك، درمان از راه دور و پزشكی الكترونیكی، دفاتر كار قابل حمل، انتشارات و روزنامه‌های الكترونیك، مدیریت بحران سوانح طبیعی، كنترل دایمی محیط زیست، خدمات شهری و كنترل ترافیك، حمایت از محرومان جامعه و رفع انزوا از افراد معلول یا سالخورده، مثال‌هایی از استفاده‌ی خلاق و مبتكرانه از تكنولوژی اطلاعات در قرن آینده است.

●كاربرد تكنولوژی اطلاعات در آموزش
هدف از به كارگیری IT در آموزش عبارت است از آموزش و یادگیری كلیدی شهروندان جامعه‌ی اطلاعاتی به كمك فن‌آوری اطلاعات مناسب، ‌به منظور آماده ساختن آنها برای یادگیری و آموزش مادام‌العمر (Life- Long- Learning).
این‌هدف، مفهوم ”سازمان فراگیر“ (Learning Organisation) را نیز در بخش فعالیت‌های اقتصادی پوشش می‌دهد. در سال‌های آینده، داشتن مهارت‌های مختلف، خلاقیت و دانش بی از پیش به عوامل موفقیت افراد تبدیل خواهد شد. لذا لازم است تا كاركنان به طور مدام در حال بازآموزی بوده و مهارت‌های خود را افزایش دهند.
●ایجاد مدارس هوشمند
(Smart Schools) از مهـم‌تـرین كاربردهای IT در بخش آموزش است. مدارش هوشمند موسسات آموزشی هستند كه به صورت سیستماتیك محتویات آموزشی خود را دوباره خلق می‌كنند و در فرآیند این بازآفرینی، دانش‌آموزان را برای زندگی در عصر اطلاعات آماده‌تر می‌سازند. مدارس هوشمند براساس فلسفه‌ی جدیدی از مفهوم آموزش/ یادگیری (Teaching/ Learning Concept) شكل‌می‌گیرند. در این مفهوم به طور لزوم نباید به دنبال آموزش از پیش طراحی شده بود. به جای آموزش مطالب، باید چگونگی یادگیری و دسترسی به مطالب تاكید شود. به دانش‌آموزان آموزش نحوه‌های دسترسی به علم را از طریق شبكه‌ی عظیم اطلاعاتی جهانی یاد داد و یادگیری علم را به توانایی‌های آنان واگذاشت. در این نگرش هدف ایجاد فضای یادگیری برای دانش‌آموزان است و نه صرف آموزش یك سویه.
در مدارس هوشمند محتویات آموزشی به‌جای‌Subject- based به صورت Element- based اســت. تمـام مطالب آموزش الكترونیكی است و آموزش به صورت On- Line انجام می‌شود. آموزش دایمی و مادام‌العمر (Life- Long) است. پایگاه‌اطلاعاتی مادام‌العمری‌(Life- time database) برای هر فرد ایجاد می‌شود. جستجو برای دستیابی و دسترسی صحیح به مطالب آموزشی برعهده‌ی دانش‌آموز است. دانش‌آموز باید با جستجو و دسترسی به مطالب آموزشی، تا حداكثر یادگیری و توان جذب خود پیش رود.
فن‌آوری‌آموزش/یادگیری‌قابل‌حمل خواهدبود(Protable Technology) و در هر محلی، در كلاس، در منزل، در آزمایشگاه، در شهر دیگر یا حتی كشور دیگر قابل دسترسی است.
حتی جدیدترین كاربردهای فن‌آوری به منظور پشتیبانی امر آموزش نیز هنوز حیطه‌ای وسیع نیافته‌اند و به منظور دستیابی به كاربردهایی وسیع‌تر لازم است كه بسیاری از پیش فرض‌‌های سنتی آموزش شكسته شود و تجدیدنظرهای اساسی در اصول آموزش و روش‌های آموزشی صورت پذیرد. فن‌آوری اطلاعات همه مقاطع تحصیلی از ابتدایی تا دانشگاهی، آموزش‌های حین خدمت، مراكز آموزش فنی و آموزش بزرگسالان را متحول خواهد ساخت.

●كاربرد فن‌آوری اطلاعات در اداره‌ی كشورها
هدف از به كارگیری IT در اداره‌ی كشورها، تسهیل امور دولت و ارایه‌ی سریع‌تر و با كیفیت‌تر خدمات دولتی به شهروندان یك كشور است.
●ایجاد دولت الكترونیك
(E- Government) از مهم‌ترین كاربردهای IT در امور كشورداری است. در دولت الكترونیك بسیاری از فرآیندهای امور اداری دولت به صورت الكترونیك و از طریق استفاده‌ی فراگیر از تكنولوژی اطلاعات صورت می‌پذیرد، مانند صدور گواهینامه‌ی رانندگی، پرداخت مالیات‌ها، ثبت اسناد، پرداخت بیمه‌ی بازنشستگی و درمان، كنترل ترافیك، صدور پاسپورت، ویزا و …
دولت، حجم عظیمی از اطلاعات، از قبیل اطلاعات تجاری،‌ اطلاعات محیطی، اطلاعات زمین‌های كشاورزی و استعداد آنها، اطلاعات صنعتی، گزارشها و آمارها را جمع‌آوری می‌كند كه اغلب دسترسی یك فرد عادی به این اطلاعات مشكل است. فن‌آوری اطلاعات می‌تواند دسترسی به اطلاعات را برای شهروندان فراهم سازد و مدیریت امور اداری كشور با استفاده از IT ثمربخش‌تر، باكیفیت بالاتر و كارآتر، با سرعت بیشتر و هزینه‌ی كمتر انجام خواهد گرفت.
● ساختن شهرهای اطلاعاتی
(Into- cities) نیز با این هدف كه دسترسی بـلافصــل (On- line) به بسیاری از اطلاعات برای همه‌ی شهروندان فراهم باشد، مطرح شده است.
در این زمینه كارت شهروندی الكتـرونیك (E- Citizen Card) نیز به اهداف دولت الكترونیك كمك خواهد كرد. در این كاربرد IT سعی می‌شود كه تمامی اطلاعات مورد نیاز فرد، از اطلاعات فردی گرفته، تا پلی یا اعتباری و مالیاتی بر روی یك كارت هوشمند چند منظوره (Smart Multi- Purpose Card) قرار داده شود تا فرد نیاز به حمل كارت‌های متعدد نداشته باشد. این كارت‌ها مجهز به یك پردازش‌گر بسیار كوچك نیز هستند. این كارت‌های چند منظوره می‌تواند برای موارد مختلف مانند امور قضایی، اداری، امور بانكی و بیمه، ثبت هویت و … مورد استفاده قرار گیرد و بسیاری از روابط بوروكراتیك و كاغذبازی‌ها را كاهش دهد.

●كاربرد فن‌آوری اطلاعات در بخش تجارت
توسعه‌ی شبكه اینترنت و شبكه‌های محلی، تبادل الكترونیكی داده‌ها بین سازمان‌ها، استفاده از پست الكترونیك و استفاده از كارت‌های اعتباری، سفارش و خرید و فروش كالاها و خدمات را به صورت الكترونیك امكان‌پذیر ساخته است. در مجموع استفاده از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات امر تجارت و بازرگانی تجارت الكترونیك E-Commerce را شكل داده است. تجربیات بخش دولتی و خصوصی درمورد استفاده از تجارت الكترونیك باعث پایین‌آمدن هزینه‌ها و تسریع در زمان خرید،‌ تسهیل در كنترل سفارشها، كاهش حجم انبارها و عملی ساختن ایده‌‌ی تولید به هنگام (Jast In Iime) در مراكز تولیدی شده است. فراگیر شدن استفاده از خدمات الكترونیكی از قبیل ”خرید از خانه Home Shopping“ در میان مردم باعث شده است كه مردم تا حدودی با تجارت الكترونیك آشنا شوند. استفاده از ارایه و معرفی كالاها از طریق شبكه‌های تلویزیونی توسط تولیدكنندگان و خرید اجناس به وسیله خریداران و مشتریان و پرداخت پول كالاهای خریداری شده با كارت‌های اعتباری سبب این آشنایی شده است. استفاده از تكنولوژی چند رسانه‌ای (Multi- media)وسهولت استفاده از تسهیلات تجارت الكترونیك، این كاربرد تكنولوژی اطلاعات را به سرعت سرسام‌آوری فراگیر ساخته است.

***